Улаанбаатар хотын утаа, тоосжилт, агаарын бохирдол хэвийн хэмжээнээс хэд дахин давсан үзүүлэлттэй байгааг хаа хаанаа ярьсаар хэдэн оныг ардаа орхилоо .Энэ асуудлаас гарах шийдлүүдийн нэг нь их хотын ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх явдал юм. Гэтэл Улаанбаатарын ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх нэрийн дор "амьд модны бизнес” цэцэглэсээр удаж байна.

Эх орныхоо хаа нэгтээ хөрсөө сонгож, үндэсээ дэлгэрүүлсэн ой модод байх ёстой газраа олон зуун жилийг элээсэн ч нэг л өглөө үндсээрээ ховх татагдан Улаанбаатар хотод өнгө нэмэхээр хэдэн мянгаараа тээвэрлэгдэн ирж байна.Үр дүн нь түлээний модонд ачигдсаар....

Улаанбаатар хотод 2007 оноос эхлэн ойгооснарс модыг шилжүүлэн суулгах ажил эхэлжээ. Гэтэл 2007 оноос хойш 10 жилийн хугацаанд нийслэлийн 6 дүүрэг, Налайх, ИААНБ-ын хашаанд ойгоос Нарс модыг шилжүүлэн суулгасан боловч 90 хувь нь ургах чадваргүй болсон эмгэнэлт мэдээ байна. Нэг дүүрэгт гэхэд гурав дахь удаагийн давталт явагдаж байгаа аж. Өөрөөр хэлбэл өмнө нь суулгасан мод нь ургаагүй тул дахин суулгасаар гурав дахь удаагийн давтан суулгалт..... Тэгэхээр өмнөх суулгасан мод хаачдаг вэ. Өмнө нь суулгаад ургаагүй үхэж, хатсан модыг шөнийн цагаар авч, өөр мод оронд нь суулгадаг ч урьдын адил 2-4 жил хүрэхгүй хугацаанд үхэж эхэлдэг байна. Энэ талаар мэргэжлийн хүмүүс нь тухайн үеийн Ойн газрын дарга байсан Тунгалагт хандаж байсан боловч арга хэмжээ аваагүй өдий хүрсэн байна.

Нийтийн эзэмшлийн зам, талбайд уулнаас шилжүүлэн тарьсан мод Сөүлийн гудамж, Энхтайваны гүүрний урд хэсгийн нийтийн эзэмшлийн зам талбай, "Гранд плаза”-гийн өмнө бас бий. Сөүлийн гудамжны дагуу 2012 онд тарьсан нарснуудыг 100 хувийн ургалттай, сайн жишээ гэж хотын ерөнхий дендрологич асан Б.Чимид гуай хэдэн жилийн өмнө хэлж байсныг санаж байна. Гэтэл Гандангийн урд цэцэрлэгийн нүцгэн моддоос ялгаагүй болсон байна.

Ойгоос мод шилжүүлэн суулгах тухай тендер Нийслэлийн Захирагчийн ажлын албанаас зарлагддаг. Тендерт "Тод газар” зэрэг 2-3 компани л сонгогддог. Тус компаниуд нь нэг модыг орон нутгаас 5000-10000 төгрөгөөр авдаг ба Улаанбаартарт 380 000- 500 000 төгрөгөөр зардаг байна.

Ямар ч төрлийн тендер шалгаруулалт тухайн ААН-ийн урд нь хийсэн ажил нь үр дүнгүй бол дахин тендерт оролцуулдаггүй. Гэтэл "Тод газар” ХХК эсрэгээрээ...авсаар...булшилсаар......дахиад 2018 онд авсан.

2007 оноос ойгоос шилжүүлэн суулгасан нарс модүр дүнгүй жишээ нүдэн дээр хаа сайгүй байхад дахиад мөнгө "хийсгэхээр” тендер зарлаж буйг чухам юу гэж ойлгох вэ. Гантөмөр даргаа... Түүнчлэн ойгоос нарс шилжүүлэн суулгах ажил жил бүр өссөөр 2015, 2016, 2017 онд гэхэд 6000 орчим мод шинээр авчирч суулгасан.

Эдгээр моднууд жишээлбэл Хан Уул дүүрэгт таригдсан 1000 машины зогсоол, зам дагуу таригдсан моднууд ч бас шарлаад, шилмүүс нь унаад хатаж эхэлсэн байна. Мөн Төрийн ордны зүүн баруун 2 талаар тарьсан өтгөн саглагар шилмүүстэй, мөнх ногоон нарс нийслэлийн үзэмжинд сүр жавхаа нэмээд хачин гоё харагдаж байсан ч эхнээсээ үхэж эхэлж байна.

Ер нь ойгоос мод шилжүүлэн суулгах нэрийн дор бизнес явагдаж байгааг хаа хаанаа мэдэж байгаа ч мэдээгүй юм шиг өнгөрдөг нь харамсалтэй. Хэсэг бүлэг хүмүүс модоор ингэж мөнгө хийгээд байх боломжтой юм байна гэдгийг ойлгоод модны бизнес хараа хяналтгүй цэцэглэж эхэлсэн. Үүний цаана байгаль орчинд асар их хор хохирол явагдаж байна.

Манайд жил болгоны 5 сарын 12-нд нийтээр мод тарьдаг өдөр. Тэгвэл энэхүү ойгоос мод шилжүүлэн суулгах ажил энэ жил мөн дахин давтагдах гэж байна.

Иймд холбогдох албан тушаалтан, байгууллагуудаас нарс мод шилжүүлэн суулгах ажлыг зогсоож, нарс модонд тооллого хийж дүгнэлт гаргах хэрэгтэй байна.

Байгаль орчны Хяналтын Улсын ахлах байцаагч Г.Цэцэгдэлгэрээсэнэ талаар тодруулахад: