Өнөөдөр 120 кг жинтэй байгаа хүн гоо сайхны мэс засалд л ордоггүй юм бол жилийн дотор хоёр дахин турна гэж зорих нь бүтэлгүйтэлд л хүргэж таарна. Өөрөөр хэлбэл, бүтэлгүйтэхгүйн тулд бодитой зорилго тавих ёстой.

Владимир Путин "Бизнес эрхлэх нь” эрэмбэлэлийн нэгдүгээрт гэж биш, эхний 20-д багтах тухай заасныг ашдын билэггүй, пессимист хүн гэж харах нь учир дутагдалтай. Тэрбээр өөрийн улсын бодит боломжийг үнэнчээр харсан гэвэл үнэнд нийцэх буюу. Үүнтэй адил урд хөршийн дарга Си Зиньпин ч Хятад мөрөөдлийн хүрээнд түвэггүйхэн биелэх зорилтуудыг багтаажээ. Тэрбээр мөрөөдлөө "Хос 100” хэмээн нэрлэсэн бөгөөд ХКН-ын 100 жилийн ойгоор (2021 он) дунд зэргийн чинээлэг нийгмийг цогцлоосон байх, БНХАУ байгуулагдсаны 100 жилийн ойгоор (2049 он) орчин үеийн үсрэнгүй хөгжилд хүрсэн байхыг зорьсон байна. Жишээ нь, дунд зэргийн чинээлэг нийгмийг цогцлоох гэдгийг 2010 оны нэг хүнд ногдох ДНБ-ий хэмжээг 2020 он гэхэд хоёр дахин өсгөж, 10 мянган ам.долларт хүргэхээр хэмжих аж. Энэ үзүүлэлт эдүгээ 7000 ам.долларт хүрснээс үзэхэд товлосон хугацаа болоход зорилтоо давуулан биелүүлсэн байх нь ээ.

Дээрхтэй харьцуулахад бид хэрээс хэтэрсэн том тоонууддаа дурласан хэвээр үлджээ. Манай Ерөнхийлөгч "Том төрөөс ухаалаг төр лүү” сэдэвт илтгэлийнхээ үеэр Монгол Улсын алсын харааны асуудлыг хөндсөн нь сайн хэрэг. Түүний санаа бодлого боловсруулагчдад хүрч, Монгол Улсын хөгжлийн урт хугацааны бодлогыг тодорхойлох сэдлийг төрүүлээд авсан. Энэ хүрээнд биелж болох, бодитой тоонуудыг сонгохгүй бол мөнөөх Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого шиг үлгэрийн далай болоод дуусах нь тодорхой юм. Гэтэл Ерөнхийлөгч маань Монголын өмнө байгаа боломжуудын талаар ярихдаа хэтэрхий өөдрөг хандаж байхыг хараад "үүлэн дээгүүр хөвөөд байна уу даа” гэх бодол төрснийг нуух юун. 

Тухайлбал, өнөөдөр "В+” байгаа Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг 2050 он гэхэд "ААА” болгоно гэдэг үнэхээр ахадсан зорилго юм. "Standard & Poor`s” агентлаг АНУ-д хүртэл үүнээс доогуур буюу "АА+” зэрэглэл олгосон байдаг шүү дээ. Одоогоор Швейцарь, Сингапур, Дани, Финланд зэрэг гарын арван хуруунд багтах улс л "ААА” зэрэглэлтэй байгаа билээ. Харин өрсөлдөх чадвараар эдүгээ бид 98 дугаарт жагсаж байгаа учраас эхний 10-т л багтвал их юм. Гэтэл №1 болж, олон жилийн турш тэргүүн байрыг эзэлж ирсэн Швейцарийн байр суурийг булаана гэж байх уу?  

Өчигдөр, өнөөдөр, маргааш

Бид "Маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушги” гэж ярьдаг. Тиймдээ ч маргаашдаа огт санаа зовдоггүй байж мэдэх юм. Гэхдээ өнөөдөр бол өчигдрийн, харин маргааш бол өнөөдрийн үр дүн билээ. Өнөөдөр амьдрах орчноо сайжруулахын зэрэгцээ маргааш, нөгөөдөр, 10, 100 жилийн дараа энэ газар шороон дээр амьдрах хүмүүсийн эрх ашгийг ч бодох ёстойг П.Цагаан сануулсан юм. Мөн ирээдүйгээ төлөвлөхийн тулд өнгөрсөн рүүгээ шагайх хэрэгтэйг тэрбээр онцлоод, "Түүхэнд бүх зүйл, алдаа оноотойгоо бий. Манай өвөг дээдсийн биелээгүй болон тасалдсан мөрөөдлүүд ч бий. Түүхээ мэдвэл, ирээдүй рүүгээ тэмүүлэх тэмүүлэлтэй болдог” гэлээ. 

Түүхээ мэдвэл, ирээдүй рүүгээ тэмүүлэх тэмүүлэлтэй болдог

  

УИХ-ын даалгавраар Үндэсний хөгжлийн хүрээлэнгээс боловсруулсан "Монгол Улсын хөгжлийн урт хугацааны бодлого, 2015-2040” төслөөс үзэхэд өнгөрснөө дүгнэх, одоогоо тодорхойлох тал дээр дээд зэргийн анхаарал хандуулжээ. Түүнчлэн чөлөөт зах зээлд шилжээд 25 жилд юу хийж, бүтээсэн, бүтээгээгүйгээ дүгнэж, ирэх 25 жилийн чиг хандлагаа гаргаж ирэх гэж зорьсон нь цаг хугацааны хувьд туйлын тохиромжтой болсон мэт. Хүний хөгжил, төрийн институци, эдийн засгийн төрөлжилт, инноваци, дундаж давхарга гэсэн таван чиглэлийг сонгож авсан нь ч нүдээ олжээ. Гагцхүү хамгийн чухал хэсэг болох хэмжүүртээ л анхаарч чадаагүй юм шиг санагдлаа. Жишээ нь, "монгол хүнийг хөгжүүлэх” гэх ерөнхий ойлголтыг Хүний хөгжлийн индексээр одоо 103 дугаар байрт байгааг 2020 он гэхэд 90, 2030 он гэхэд 70, 2040 он гэхэд 50 дугаар байрт жагсана зэргээр задалж өгвөл илүү үр дүнтэй болж мэднэ. 

Эцэст нь, Монгол Улсын алсын хараа гэдэг төрийн, эсвэл засгийн тэргүүний, аль нэг улс төрийн намын, УИХ-ын гишүүний санал болгох "мөрөөдлийн жагсаалт” биш юм.Харин төрийн тэргүүнээс эхлээд монгол хүн бүрийн хүсэл, эрмэлзлийг шингээсэн, илүү сайхан маргаашийг бүтээх итгэлийг нь бадраасан, бодит амьдрал дээр биеллээ олох төлөвлөгөө байх ёстой. Үүнийг боловсруулахын тулд бид судалгааны байгууллагууд, судлаачдаа дайчлах шаардлагатай юм.

Гэхдээ тэд ганц нэгээрээ биш, олуулаа орж байж илүү үр дүнд хүрнэ. Бидний дараагийн авч үзэх ёстой сэдэв энэ. 

Үргэлжлэлийг маргааш хүлээн авна уу

Өгүүллийг: Ж.Тэгшжаргал, Д.Мөнхчимэг