Монгол Улсын харьяатаас гарсан хүмүүсийн ихэнх нь Европын орныг сонгодог байна. Азийн Япон, Солонгосоос гадна ихэнх нь Герман, АНУ-ын иргэн болдог гэдгийг харьяатын асуудал хариуцсан төв байгууллагын удирдлага хэлэв. 2014 онд 85 хүн, 2015 онд 129 иргэн, 2016 онд 55 монгол иргэншлээ сольж, Монгол Улсаас явжээ. Тэд тухайн улсдаа олон жил амьдарсан, гэр бүл болсон шалтгаанаар иргэншлээ солиулсан байна. Давхар иргэншлийг зөвшөөрдөггүй дэлхийн улсуудын нэг нь Монгол. Тиймээс ажил, амьдралын эрхээр хилийн дээс алхсан монголчуудад эх орондоо ирэх эсвэл татгалзах гэсэн сонголтууд бий. Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил гадаад төрсөн монгол эцэг эсвэл эхтэй хүүхдүүдэд эх орны иргэншил олгох асуудлыг зохицуулсан хуулийн төсөл боловсруулж  буйгаа дуулгасан.

Монголыг орхиж буй монголчуудтай зэрэгцэн эх орондоо ирэгсэд ч цөөнгүй. Гэхдээ хангалттай бус. Өнөөдрийн хүртэл Монгол Улсын харьяатаа сэргээлгэх 221 хүсэлтийг холбогдох байгууллага хүлээн аваад байна. Тэднээс 2015 онд хоёр хүсэлтийг шийдвэрлэж, хоёр монгол эх орондоо эргэн иржээ. Харин 2016 онд нэг ч хүсэлтийг шийдвэрлээгүй, статистик үзүүлэлт тэг байна. Одоогоор Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт 9 хүсэлт хүлээгдэж буй аж. Тэд Ерөнхийлөгчийн зарлигийг хүлээж буй. Монгол Улс эргэн ирж буй иргэдийнхээ харьяатын асуудлыг шийдэхэд хойрго хандаагүй байгаа?!

Монголчууд харьяатаа сэргээх үзүүлэлт тэг байхад гадныхан Монголын харьяат болсон статистик бодит тоо зааж байна. Өнгөрсөн онд гэхэд БНХАУ-ын таван иргэн Монгол Улсын харьяат болжээ. Өөрөөр хэлбэл таван өвөрмонгол Монголын иргэн болсон гэсэн үг. Харин 2014 онд гадны 15 иргэн Монголын иргэншилтэй болсон бол 2015 онд гадаадын 5 иргэн манай улсын харьяат болсон байна. Монгол Улсын иргэн болох хүсэлтийн тоо ч төдийлөн буурдаггүй байна.  2014 онд 35, 2015 онд 25, 2016 онд 42 иргэн Монгол Улсын харьяат болох хүсэлтээ илэрхийлжээ.

В.Бат